पुरातत्व विभागले टुकुचालाई मौलिक शैलीमै राख्नुपर्ने औँल्याएको छ । विभागले १० दिनअघि गठन गरेको अध्ययन टोलीले जयनेपाल हलदेखि काठमाडौं प्लाजासम्मको करिब चार सय ५० मिटर डुँडलाई
मौलिक शैलीमै यथावत् राख्नुपर्ने प्रारम्भिक निष्कर्ष निकालेको हो ।जयनेपालदेखि काठमाडौं प्लाजासम्म भूमिगत रहेको टुकुचा खोलालाई महानगरले उत्खनन गर्न थालेपछि विभागले अध्ययन टोली गठन गरेको थियो ।
टुकुचाको सात स्थानमा महानगरले डोजर चलाउँदा तीन स्थानमा टुुकुचालाई डुँड हालेको फेला परेको थियो । अन्य स्थानमा भने टुकुचा फेला परेको थिएन ।
टुकुचा उत्खननका क्रममा खोलामाथि रहेका संरचनासमेत भत्काउन थालिएपछि स्थानीयले अदालतमा रिट दायर गरेका थिए । रिटमा उच्च अदालत पाटनले तत्काल संरचना नभत्काउन ‘स्टे अर्डर’ दिएको छ ।
सोही अर्डरपछि महानगर टुकुचा उत्खननबाट पछि हटेको थियो ।टुकुचाको यो खण्ड पुरातात्विक स्थान भएको र त्यसबारे थप अध्ययन हुनुपर्ने विज्ञहरूको सुझावअनुसार महानगर पछि हटेको हो ।‘उक्त डुँड
ऐतिहासिक हो भन्नेमा शंकै रहेन,’ पुरातत्व विभागद्वारा गठित अध्ययन समितिका संयोजक भास्कर ज्ञवालीले भने, ‘अब यसलाई मौलिक शैलीमै राख्नुपर्छ ।’
उनका अनुसार १० दिन अध्ययन गर्दा पनि टुकुचाको सम्रग पक्ष पत्ता लगाउन नसकिएले अब दसैँपछि यसको थप अध्ययन हुनेछ । तर, हालसम्मको अध्ययनअनुसार भने टुकुचाको यो खण्ड प्राचीन भएको,
वीरशमशेरका पालामा निर्माण भएको, बस्ती डुबान हुन सक्ने भएकाले त्यसलाई रोक्न डुँड बनाइएको तथ्य पत्ता लागेको छ ।यसबाहेक अन्य पक्षको पनि अध्ययन आवश्यक रहेको समितिको भनाइ छ । दसैँपछि समितिले टुकुचाको शिरदेखि अन्त्यसम्मै अध्ययन गर्ने जनाएको छ ।टुकुचाको डुँड ऐतिहासिक हो भन्नेमा शंकै रहेन । यसलाई अब मौलिक शैलीमै राख्नुपर्छ । १० दिन अध्ययन गर्दा टुकुचाको समग्र पक्ष पत्ता लगाउन सकिएन, अब दसैँपछि थप अध्ययन हुनेछ ।
महानगरले खनेको खाल्डा मौलिक शैलीमै पुरिने, टुकुचामा प्रयोग भएका सामानहरू राणाकालीन रहेको पुष्टि भएको छ । अध्ययन समितिले टुकुचाको संरचनामाथि महानगरले विनाअध्ययन अन्धाधुन्ध डोजर चलाएको जनाएको छ । विभागले त्यस क्षेत्रमा अब महानगरलाई डोजर चलाउन नदिने र जहाँ–जहाँ महानगरले खाल्डा खनेको छ, त्यसलाई मौलिक शैलीमै पुर्ने जनाएको छ ।
प्रतिकृया दिनुहोस्